Artykuł 190 kodeksu karnego, czyli groźby karalne

Groźby karalne kierowane w stronę innych osób mogą wystąpić tak naprawdę wszędzie. Może mieć to miejsce w szkole, na uczelni, w pracy lub nawet przez Internet. Mogą przybrać różną formę – pisemną, słowną lub formę gestu. 

Zgodnie z art. 190 kodeksu karnego „kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego”. Należy pamiętać, że to do zadań sądu należy ocena, czy obawa osoby pokrzywdzonej była słuszna i jak bardzo groźby dana osoba się bała.

Groźba to przestępstwo

Groźba to nic innego jak słowna zapowiedź dokonania jakiejś czynności lub konkretna sytuacja, w której wykonywane są określone gesty. Druga sytuacja jest bardziej złożona, ponieważ może przybierać różne formy. Może to być zarówno bezpośrednie zagrożenie życia i np. przyłożenie do gardła ostrego narzędzia, ale także zbliżanie się z otwartym ogniem do rzeczy, które dość łatwo mogą się nim zająć. Ponadto, listy z pogróżkami przekazywane przez osoby trzecie to również forma gróźb karalnych. Zatem groźby mogą być:

• słowne
• w postaci gestów oraz czynów
• gotowości do popełnienia w danym momencie czynu zabronionego
• listowne (w tym poprzez przekazanie przez inną osobę)
• bezpośrednie w stronę ofiary lub jej bliskich
• obawą spełnienia groźby.

Sprawca odpowiada tylko za naruszenie zdrowia, pozbawienie życia lub kradzież. Uszkodzenie mienia ofiary, które nie zbyt dużej wartości mieści się w zupełnie innym przepisie i nie podlega karze z art. 190 kk.

Bardzo ważne jest to, że groźba wcale nie musi być spełniona natychmiast. Może być ona spełniona nawet w odległej przyszłości. Jednak warto mieć na uwadze fakt, że za przestępstwo uważa się tylko groźby, które po popełnieniu ich rodziłyby odpowiedzialność. Ponadto, żeby mówić o groźbie wystarczy, że sprawdza wypowiedział ją a ofiara usłyszała.

Art. 190 kk jasno mówi, że przestępstwo w nim określone może być popełnione tylko i wyłącznie umyślnie. Najprościej mówiąc – odpowiedzialność karną ponosi tylko osoba, która jest świadoma, że wywołuje poczucie strachu u swojej ofiary.

Za przestępstwo z użyciem gróźb karalnych ściga się na wniosek osoby, która została pokrzywdzona. Bez złożenia odpowiedniego wniosku do organów ścigania niestety nie będą oni mogli podjąć odpowiednich czynności. Podczas sporządzania takiego wniosków najlepiej poprosić o pomoc adwokata. Zespół prawników z naszej kancelarii w Olsztynie zadba, aby wniosek w pełni spełniał wszelkie wymogi formalne konieczne do złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa.

Czy groźba musi być kierowana bezpośrednio do danej osoby?

Nie! Oprócz tego, że groźby kieruje się bezpośrednio w stronę osoby pokrzywdzonej to mogą być one także kierowane w stronę osób dla niej najbliższych. Przykładowo, mężczyzna może grozić bezpośrednio swojej partnerce, ale także ich dzieciom czy rodzinie kobiety. Według art. 190 kk to również jest groźba karalna.

Groźba karalna powinna wzbudzić w ofierze obawę spełnienia. Nazywa się to obawą subiektywną, ponieważ jest to indywidualne odczucie samej ofiary przestępstwa. Tak więc, straszenie ze strony naszego sąsiada, że strzeli do nas z wiatrówki jest w pełni uzasadnione, jeżeli ją posiada. Jeżeli jednak mówi, że zrzuci na nasz dom bombę, ale nie posiada samolotu i nie ma licencji pilota to obawa jest nieuzasadniona.

Uzasadniona obawa ma miejsce wtedy, gdy przypuszczamy, że może ona zostać spełniona. Nazywa się to subiektywnym uzasadnieniem winy. W takim przypadku decydując się na pozwanie osoby, która grozi, należy upewnić się, że mamy ku temu odpowiednie podstawy. Muszą być spełnione dwie przesłanki – uzasadniona obawa i jej zasadność. Wracając do przykładu z samolotem – obawa będzie uzasadniona, jeżeli sąsiad będzie posiadał samolot lub licencję pilota, ale w innym przypadku może okazać się, że obawy osoby pokrzywdzonej wcale nie były uzasadnione.

Stalking, czyli uporczywe nękanie

Stalking to uporczywe nękanie danej osoby. Aby spełniało przesłanki przestępstwa musi ono wzbudzić w ofierze poczucie zagrożenia lub naruszyć jej prywatność. Nękanie może przybrać również inne formy, takie jak dokuczanie, niepokojenie lub uporczywe zakłócanie spokoju.

Jednak, aby zachowanie stało się uporczywe muszą zaistnieć dwa elementy. Pierwszym z nich jest przede wszystkim nieustępliwość stalkera i uporczywe dążenie do osiągnięcia założonego wcześniej celu. Natomiast drugim jest trwanie zachowanie przez dłuższy czas. Nie jest to określone ramowo, więc trudno stwierdzić, co kryje się pod tym pojęciem. Nie można zatem mówić o stalkingu, jeżeli zachowanie sprawcy było jednorazowe.

Ważne jest to, że zachowanie stalkera wcale nie musi być agresywne. W tym przypadku nie ma także znaczenia, co spowodowało takie zachowanie, s może być to przecież miłość, chęć zemsty lub po prostu zwykła złośliwość. Podobnie jak w przypadku gróźb karalnych, najważniejsze jest tu bezpośrednie odczucie sytuacji zagrożenia u ofiary. Uporczywe zachowanie ze strony stalkera cechuje się długim okresem trwania, niereagowanie na prośby i upomnienia, które daje osoba pokrzywdzona oraz uporze w nękaniu.

Samo pojęcie „nękanie” można rozumieć różnorodnie. Może to być zwykłe niepokojenie ofiary, ale także dręczenie lub dokuczanie.

Stalkowanie może przybrać naprawdę różne formy. Z badań, które były prowadzone na przestrzeni lat wynika, że pomysłowość oprawców jest nieograniczona. Do najczęstszych form stalkingu należ oczywiście wiadomości tekstowe w formie SMS-ów lub maili, a także uporczywe dzwonienie, które najczęściej robione jest w porze nocnej. Z czasem, jeżeli ta form stalkingu trwa dość długo, u ofiary pojawia się lęk zaawansowane każdym razem, gdy usłyszy dźwięk dzwonka.

Kobiety dość często doświadczają nękania w postaci otrzymywania kwiatów i prezentów, które najczęściej są naprawdę cenne.

Inną formą uporczywego nękania jest przyglądanie się ofierze lub podążanie za nią. Może się to objawiać codziennym śledzeniem, czekaniem na ofiarę pod miejscem jej pracy czy też pod domem. Może to być tzw. ciche śledzenie. Stalker cały czas stara się, aby ofiara nie zauważyła jego obecności. Ta forma najczęściej związana jest z byłymi partnerami, którzy nie mogą pogodzić się z rozstaniem, ale nie tylko. Pod znamiona stalkingu podchodzą także próby odzyskania należności przez nieuczciwe firmy windykacyjne. Na pewno choć raz słyszeliście o nachodzeniu dłużników w domu, chodzeniu za nimi po mieście oraz uporczywym wydzwanianiu domofonem. Ma to na celu wzbudzenie lęku w dłużniku.

Stalking jest także obecny w zakładach pracy. Najczęściej przybiera formę składania propozycji seksualnych, dotykania ciała ofiary, mówienie ofierze jak powinna ubierać się do pracy. Mimo tego, że zachowania te dotyczą najczęściej szefów i dotykają ich podwładne, to zdarza się także, że sytuacja ma miejsce w konfiguracji odwrotnej, gdzie to mężczyzna jest ofiarą a kobieta oprawcą.

To tylko niektóre z przykładów należących do kategorii uporczywego nękania.

Szantaż – coraz powszechniejsze zjawisko

Szantaż to zmuszanie innej lub innych osób do wykonania lub zaprzestania wykonywania określonej czynności. Osoba szantażująca najczęściej stosuje także inne techniki, które wzmagają znaczenie jej słów. Może to być zastraszanie, że w przypadku niespełnienia groźby użyje przemocy lub rozpowszechni informacje, które mogą okazać się zawstydzające lub kompromitujące dla ofiary. Informacje te mogą być w pełni lub tylko częściowo prawdziwe.

Najczęściej stosowaną formą szantażu jest szantaż emocjonalny. Polega on nas tym, że osoba szantażująca wykorzystuje emocje i uczucia swojej ofiary. Dość często zdarza się, że sama ofiara nie jest świadoma, że padła ofiarą szantażu. W zależności od efektu, który chce uzyskać szantażujący, stosuje on różne techniki n swojej ofierze. Może być wobec niej agresywny i bezpośrednio kierowcy w jej kierunku swoje groźby lub może pozornie troszczyć się o osobę szantażowaną obiecując nagrody i inne przywileje np. w postaci pieniędzy, prezentów. Jeszcze inną formą szantażu emocjonalnego jest obwinianie ofiary za niepowodzenia oprawcy. Szantażysta wpędza swoją ofiarę w poczucie winy i chce, aby cały jej świat kręcił się tylko wokół niego.

Szantaż w pracy bardzo łatwo może przybrać formę mobbingu. Najcześciej dotyczy on utrudniania odejścia z pracy poprzez wzbudzanie w pracowniku poczucia winy. Może to mieć miejsce, gdy przełożony mówi pracownikowi, że dział (lub w przypadku małych firm firma) rozpadnie się, gdy ten złoży wypowiedzenie i odejdzie z pracy. Nie należy zapominać, że dość często działa to także w drugą stronę i to pracownik po odejściu z pracy szantażuje swojego przełożonego. Może posłużyć się np. ujawnieniem tajemnic służbowych lub zniszczeniem wizerunku zarówno szefa, jak i całej firmy.

Mimo tego, że kodeks karny nie stosuje pojęcia „szantaż” to sprawca nie może czuć się całkowicie bezkarny w takim przypadku. Zamiast tego w kodeksie karnym stosuje się pojęcie „zmuszania osoby do określonego działania”. Jest to znacznie obszerniejsze pojęcie i kryje się pod nim wiele występków. Obejmuje także stosowanie przemocy (fizycznej oraz psychicznej) wobec ofiary.

Nasza kancelaria zajmuje się prowadzeniem spraw związanych z groźbami karalnymi. Nasi prawnicy przeprowadzą kompleksową analizę sprawy oraz zajmą się reprezentacją osoby pokrzywdzonej. Nasz adwokat złoży odpowiednie pisma do organów ścigania, będzie uczestniczył w przesłuchaniach oraz rozprawach, a także podejmie inne czynności niezbędne do poniesienia odpowiedzialności przez oskarżonego.

W celu podjęcia współpracy z naszą kancelarią prawną w Olsztynie i umówienia terminu spotkania serdecznie zapraszamy do kontaktu telefonicznego lub mailowego. Bardzo chętnie podejmiemy się prowadzenia Państwa sprawy z zakresu prawa karnego, a nasz adwokat będzie reprezentował Państwa interesy jako osoby pokrzywdzonej i wywalczy w Państwa imieniu sprawiedliwość na sali sądowej.