Jaka kwota zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej jest odpowiednia?

Zgodnie z przepisem art. 446 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł. Co jednak, gdy poszkodowany zmarł? Odpowiedź daje § 4 tego przepisu, zgodnie z którym Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Powstaje pytanie, jakie zadośćuczynienie (często mylone z odszkodowaniem) jest „odpowiednie”?

Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Łodzi – I Wydział Cywilny z dnia 20 kwietnia 2016 r. (I ACa 1535/15, publ. Legalis), „Niewątpliwie śmierć osoby bliskiej jest jednym z najcięższych doświadczeń i powodować może poważne cierpienia. Zadośćuczynienie jest formą rekompensaty pieniężnej z tytułu szkody niemajątkowej i obejmuje swym zakresem wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne związane ze śmiercią osoby bliskiej, zarówno już doznane, jak i te, które mogą powstać w przyszłości. Ma w swej istocie ułatwić przezwyciężenie ujemnych przeżyć związanych z nagłą stratą najbliższej osoby.

Dzięki niemu winna zostać przywrócona równowaga, zachwiana wskutek popełnienia przez sprawcę czynu niedozwolonego. Ma ono charakter całościowy i winno stanowić ekonomicznie odczuwalną wartość.”. Potwierdza to również orzecznictwo Sądu Najwyższego, przykładowo wskazać można na wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 6 kwietnia 2016 r. (IV CSK 389/15, publ. Legalis), gdzie podkreślono, że „Mając na uwadze kryteria subiektywne i obiektywne przyznawania zadośćuczynienia, to niezależnie od okoliczności konkretnego zdarzenia, jeżeli w ogóle uwzględnia się roszczenie o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, to przyznane świadczenie pieniężne musi być wyraźnie w swej kwocie znaczące, dopiero wtedy stanowiąc o odpowiedniej sumie, o której mowa w art. 446 § 4 KC.”.

Istotną okolicznością, jest fakt wspólnego zamieszkiwania, która jest często podkreślana w aktualnych orzecznictwie. Przytoczyć należy wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku – I Wydział Cywilny z dnia 8 września 2016 r. (I ACa 479/16, publ. Legalis), zgodnie z którym: „Więź między członkami rodziny egzystującymi w tym samym miejscu (lub związanymi z nim przez fakt tymczasowości aktualnego miejsca ich pobytu) odgrywa doniosłą rolę, zapewniając im m.in. poczucie stabilności, wzajemne wsparcie obejmujące nie tylko sferę materialną, ale i niematerialną oraz gwarantując wzajemną pomoc. Ocena rozmiaru krzywdy w związku ze śmiercią osoby najbliższej i ekwiwalentu pieniężnego należnego z tego tytułu zależy więc każdorazowo od nasilenia tych pozytywnych emocji.”.

adw. Paweł Mąka

Wpis do bloga 5 grudnia 2016 r.