Czy ubezpieczyciel może pomniejszyć odszkodowanie o stopień zużycia budynku?

Wielokrotnie w swojej praktyce spotykałem się z przypadkiem, w którym ubezpieczyciel obniżał wypłacone odszkodowanie na gruncie ubezpieczeń OC rolników, o określony w polisie stopień zużycia budynku. Moim zdaniem, jest to działanie niewłaściwe i powoduje zaniżenie wypłaconego odszkodowania, czasem nawet o kilkadziesiąt procent.

Kwestia możliwości uwzględnienia zużycia wynika z ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK. Wskazać należy na normę z art. 67 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym z tytułu ubezpieczenia budynków rolniczych przysługuje odszkodowanie za szkody powstałe w budynkach na skutek zdarzeń losowych w postaci: ognia, huraganu, powodzi, podtopienia, deszczu nawalnego, gradu, opadów śniegu, uderzenia pioruna, eksplozji, obsunięcia się ziemi, tąpnięcia, lawiny lub upadku statku powietrznego.

W takiej zaś sytuacji art. 68 ust. 1 ustawy stanowi, że wysokość szkody ustala się, z uwzględnieniem art. 69, na podstawie:

• cenników stosowanych przez zakład ubezpieczeń; ustalenie wysokości szkody na podstawie tych cenników następuje w każdym przypadku niepodejmowania odbudowy, naprawy lub remontu budynku;

albo

• kosztorysu wystawionego przez podmiot dokonujący odbudowy lub remontu budynku, odzwierciedlającego koszty związane z odbudową lub remontem, określone zgodnie z obowiązującymi w budownictwie zasadami kalkulacji i ustalania cen robót budowlanych – przy uwzględnieniu dotychczasowych wymiarów, konstrukcji, materiałów i wyposażenia; jeżeli suma ubezpieczenia została ustalona według wartości rzeczywistej, uwzględnia się również faktyczne zużycie budynku od dnia rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń do dnia powstania szkody.

Zakłady ubezpieczeń niezasadnie od wartości szkody odejmują stopień technicznego zużycia budynku objętego ochroną ubezpieczeniową. Wymieniony powyżej przepis nie pozwala na takie liczenie wartości szkody. Faktyczne zużycie budynku może bowiem obejmować jedynie okres od dnia rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń daną polisą do dnia powstania szkody.

Stanowisko takie potwierdza orzecznictwo sądów powszechnych. Przywołać w tym miejscu należy wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu – I Wydział Cywilny z dnia 21 sierpnia 2013 r. (I ACa 748/13, publ. orzeczenia.ms.gov.pl), zgodnie z którym ” Z treści art. 68 ust. 1 pkt 2 ust. o ubezpieczeniach obowiązkowych, wbrew stanowisku skarżącej, nie  wynika, aby ustalone koszty naprawienia szkody miały być pomniejszane  o ustalony w dokumencie ubezpieczenia stopień zużycia budynku. Ograniczenie odpowiedzialności ubezpieczyciela winno wynikać w sposób jasny z zapisów ustawy. Przekonuje o tym przepis art. 13 ust. 3 ust. o ubezpieczeniach obowiązkowych, przewidujący, że odszkodowanie z ubezpieczenia mienia musi odpowiadać wysokości szkody oraz mieścić się w granicach sumy ubezpieczenia. Celem ubezpieczenia obowiązkowego jest bowiem umożliwienie ubezpieczonemu naprawy zniszczonego na skutek zdarzeń losowych mienia. Gdyby wysokość odszkodowania była ustalana w sposób wskazany przez stronę pozwaną, cel ten oczywiście nie mógłby zostać osiągnięty. Stopień zużycia budynków służy do określenia sumy ubezpieczenia. Suma ubezpieczenia to określona w umowie ubezpieczenia kwota pieniężna stanowiąca górną granicę świadczenia zakładu ubezpieczeń. Wysokość sumy ubezpieczenia winna odpowiadać wartości ubezpieczonego mienia wyrażonej w pieniądzu. Regulacje przewidziane w art. 70 ust. o ubezpieczeniach obowiązkowych służą dostosowaniu sumy ubezpieczenia do wartości ubezpieczonego mienia. Stąd też ubezpieczyciel wypłaca odszkodowanie równe wysokości poniesionej przez ubezpieczonego szkody, jednak z uwzględnieniem ograniczenia odpowiedzialności do wysokości sumy ubezpieczenia.”.

adw. Paweł Mąka

Wpis do bloga: 6 stycznia 2017 r.