ZASADY WYMIARU KARY ŁĄCZNEJ

W poprzednim wpisie starałem się przybliżyć kwestię kary łącznej, przesłanek oraz zasad jej wymiaru. Jednakże w dalszym ciągu otwarte pozostają pytania: jak w praktyce wygląda łączenie tych kar i czy zawsze kara łączna będzie korzystna dla sprawcy? Zapraszam do lektury niniejszego wpisu.

Jakie kary podlegają łączeniu?

1. Kary tego samego rodzaju, tzn. kara grzywny z karą grzywny, kara ograniczenia wolności z karą ograniczenia wolności, kara pozbawienia wolności z karą pozbawienia wolności, kara 25 lat pozbawienia wolności z karą 25 lat pozbawienia wolności.

a) Kara łączna grzywny nie może przekroczyć 810 stawek dziennych. Wymierzając karę łączną grzywny, Sąd określa na nowo wysokość stawki dziennej, jednak nie może przekroczyć najwyższej ustalonej poprzednio. Jeżeli chociażby jedna z podlegających łączeniu grzywien jest wymierzona kwotowo, to karę łączną grzywny wymierza się kwotowo.

Przykład

Wobec Jana wydano 3 wyroki skazujące, w których został skazany na kary grzywny. Wyrok A – 300 stawek po 10 zł, wyrok B – 400 stawek po 50 zł, wyrok C – 500 stawek po 100 zł. Sąd może orzec wyrok łączny i wymierzyć mu karę łączną od najwyższej z orzeczonych jednostkowych grzywien – zasada absorpcji (czyli 500 stawek) do sumy tych kar – zasada kumulacji (czyli 1.200 stawek – A+B+C), jednakże nie więcej niż 810 stawek. Zatem Sąd wymierzy Janowi karę łączną w przedziale od 500 stawek do 810 stawek. Nowo wymierzona stawka dzienna nie będzie mogła być wyższa niż 100 zł.

Limit 810 stawek dziennych może zostać wyjątkowo podwyższony do 4.500 stawek. Sytuacja taka ma miejsce wówczas, gdy popełnione zostało przestępstwo, za które Sąd może wymierzyć karę grzywny powyżej standardowego limitu, np. przestępstwo prania brudnych pieniędzy, gdzie Sąd może orzec karę grzywny do 3.000 stawek dziennych.

Przykład

Gdyby Jan jednym z wyroków skazujących został skazany za przestępstwo z art. 299 k.k. na karę grzywny w wymiarze 3.000 stawek, to wówczas górny limit kary łącznej wynosiłby 4.500 stawek.

b) Kara łączna ograniczenia wolności nie może przekroczyć 2 lat ograniczenia wolności.

Przykład

Wobec Jana wydano 3 wyroki skazujące, w których został skazany na kary ograniczenia wolności. Wyrokiem A – 8 miesięcy ograniczenia wolności, wyrokiem B – 8 miesięcy ograniczenia wolności, wyrokiem C – 1 rok ograniczenia wolności. Sąd może orzec wyrok łączny i wymierzyć karę łączną w wymiarze od najsurowszej z kar jednostkowych – zasada absorpcji (czyli 1 rok ograniczenia wolności) do sumy kar jednostkowych – zasada kumulacji (czyli 2 lata i 4 miesiące ograniczenia wolności), jednakże nie więcej niż 2 lata ograniczenia wolności. Zatem wobec Jana Sąd może wymierzyć karę łączną ograniczenia wolności w przedziale od 1 roku do 2 lat ograniczenia wolności.

c) Kara łączna pozbawienia wolności nie może przekroczyć 20 lat pozbawienia wolności

Przykład

Wobec Jana wydano 3 wyroki skazujące, w których został skazany na kary bezwzględnego pozbawienia wolności. Wyrokiem A – 1 rok pozbawienia wolności, wyrokiem B – 2 lata pozbawienia wolności, wyrokiem C – 5 lat pozbawienia wolności. Sąd może orzec wyrok łączny i wymierzyć karę łączną w wymiarze od najsurowszej z kar jednostkowych – zasada absorpcji (czyli 5 lat pozbawienia wolności) do sumy kar jednostkowych – zasada kumulacji (czyli 8 lat pozbawienia wolności), jednakże nie więcej niż 20 lat pozbawienia wolności. Zatem wobec Jana Sąd może wymierzyć karę łączną pozbawienia wolności w przedziale od 5 lat do 8 lat pozbawienia wolności.

d) W przypadku zbiegu dwóch lub więcej kar 25 lat pozbawienia wolności Sąd może orzec jako karę łączną karę dożywotniego pozbawienia wolności.

2. Kary podlegające łączeniu, tzn. kara pozbawienia wolności z karą ograniczenia wolności, kara bezwzględnego pozbawienia wolności z karą pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania z karą pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, kara 25 lat pozbawienia wolności albo kara dożywotniego pozbawienia wolności z karą pozbawienia wolności.

a) kara pozbawienia wolności z karą ograniczenia wolności

W razie skazania za zbiegające się przestępstwa na kary pozbawienia wolności i ograniczenia wolności sąd wymierza karę łączną pozbawienia wolności przyjmując, iż miesiąc ograniczenia wolności równa się 15 dniom pozbawienia wolności.

Przykład

Wobec Jana wydano 2 wyroki skazujące, w których został skazany na kary pozbawienia wolności i ograniczenia wolności. Wyrokiem A – kara 6 miesięcy ograniczenia wolności, wyrokiem B – kara 1 roku pozbawienia wolności. Sąd wyda wobec Jana wyrok łączny i wymierzy mu karę łączną 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności (1/2 kary z wyroku A + kara z wyroku B).

Wymierzając karę łączną ograniczenia wolności Sąd na nowo orzeka o obowiązkach lub wymiarze potrącenia. Jednocześnie może także nałożyć obowiązki (przeproszenia pokrzywdzonego; wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby; wykonywanie pracy zarobkowej, nauki lub przygotowania się do wykonywania zawodu; powstrzymywania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających; poddania się terapii uzależnień; poddania się terapii, w szczególności psychoterapii lub psychoedukacji; uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych; powstrzymywania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach; powstrzymywania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób) lub orzec świadczenie pieniężne.

b) kara bezwzględnego pozbawienia wolności z karą pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania

Sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary łącznej w wymiarze nieprzekraczającym roku pod warunkiem, iż:

– sprawca w czasie popełnienia każdego z przestępstw jednostkowych nie był skazany na karę pozbawienia wolności oraz

– jest to wystarczające do osiągnięcia wobec niego celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa (tzw. pozytywna prognoza kryminologiczna).

Przykład

Wobec Jana wydano 2 wyroki skazujące. Jan wcześniej nie był skazany na karę pozbawienia wolności. Wyrokiem A został skazany na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania. Wyrokiem B został skazany na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres lat 3. Sąd może wydać wyrok łączny wobec Jana i wymierzyć mu karę od 6 miesięcy pozbawiania wolności do 1 roku pozbawienia wolności i jednocześnie warunkowo zawiesić jej wykonanie tytułem próby na stosowny okres czasu.

c) kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania z karą pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania

Sąd może warunkowo zawiesić wykonania kary łącznej w wymiarze nieprzekraczającym roku. Jednakże może również orzec karę łączną pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania. Tak więc może zdarzyć się sytuacja, iż w wyniku orzeczenia kary łącznej sytuacja sprawcy ulegnie pogorszeniu.

Przykład 1

Wobec Jana wydano 2 wyroki skazujące. Jan wcześniej nie był skazany na karę pozbawienia wolności. Wyrokiem A został skazany na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres lat 3. Wyrokiem B został skazany na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres lat 3. Sąd może wydać wyrok łączny wobec Jana i wymierzyć mu karę od 6 miesięcy pozbawiania wolności do 1 roku pozbawienia wolności i jednocześnie warunkowo zawiesić jej wykonanie tytułem próby na stosowny okres czasu.

Przykład 2

Wobec Jana wydano 2 wyroki skazujące. Jan wcześniej nie był skazany na karę pozbawienia wolności. Wyrokiem A został skazany na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres lat 3. Wyrokiem B został skazany na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres lat 3. Sąd może wydać wyrok łączny wobec Jana i wymierzyć mu karę od 6 miesięcy pozbawiania wolności do 1 roku pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.

d) kara 25 lat pozbawienia wolności albo kara dożywotniego pozbawienia wolności z karą pozbawienia wolności

W przypadku łączenia kar jednostkowych, z których najsurowszą jest kara 25 lat pozbawienia wolności albo kara dożywotniego pozbawienia wolności, wówczas Sąd orzeka tę karę jako karę łączną.

Przykład

Wobec Jana wydano 2 wyroki skazujące. Wyrokiem A został skazany na karę 6 lat pozbawienia wolności. Wyrokiem B został skazany na karę 25 lat pozbawienia wolności. Sąd może wydać wyrok łączny wobec Jana i wymierzyć mu karę 25 lat pozbawienia wolności.

W przypadku łączenia co najmniej dwóch kar 25 lat pozbawienia wolności sąd może orzec jako karę łączną karę dożywotniego pozbawienia wolności.

adw. Wojciech Piłat

Wpis według stanu prawnego na dzień 26 lipca 2016 r.